Popełnienie przestępstwa nie ogranicza się wyłącznie do wyłudzenia, zabójstwa czy kradzieży. Niesłuszne oskarżenie o popełnienie przestępstwa również jest czynem zabronionym i podlega karom w polski prawie.
Każdy, kto przed organami ścigania albo orzekającymi w sprawach o przestępstwo fałszywie oskarża inną osobę o popełnienie czynu zabronionego lub przewinienia dyscyplinarnego podlega karze grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności. Samo przestępstwo po prostu polega na nieprawdziwym zarzucie innej osobie przed Policją, urzędem państwowym powołanym do ścigania, czy sądem, popełnienia przestępstwa, wykroczenia czy przewinienia dyscyplinarnego. Jednak, aby doszło do popełnienia przestępstwa niesłusznego oskarżenia, muszą zostać spełnione określone przesłanki. Pomówienie inaczej zwane zniesławieniem upraszczając dotyczy zarzucania komuś nieprawidłowego działania lub niewłaściwej postawy.
Kiedy dochodzi do fałszywego oskarżenia?
Przede wszystkim autor oskarżenia musi je złożyć przed organem właściwym do ścigania lub orzekania w konkretnej sprawie. Mowa tutaj nie tylko o Policji, ale również prokuraturze czy sądzie. Aby doszło do fałszywego oskarżenia, autor musi je wystosować bezpośrednio przed wyżej wymienionymi organami, gdyż w przypadku rozpowszechniania treści mówiących nieprawdę np.: w prasie, mamy do czynienia z pomówieniem.
Chwila, w której dochodzi do czynu zabronionego, jakim jest fałszywe zawiadomienie, to moment dojścia treści oskarżenia zawierającego zarzuty nieprawdziwe do organu ścigania czy orzekającego. Pobudki i motywy sprawcy (zgłaszającego fałszywe oskarżenie) są nieistotne dla wymiaru sprawiedliwości.
Złożenie fałszywego zawiadomienia jest czynem zabronionym samym w sobie
Przeciwko osobie oskarżonej nie musi zostać wszczęte postępowanie karne czy dyscyplinarne, aby fałszywe oskarżenie musiało zostać uznane za przestępstwo. Jest to forma czynu niedozwolonego formalnego, bezskutkowego. Wystarczy wniesienie nieprawdziwego zarzutu przed organem ścigania lub orzekania o popełnieniu przestępstwa, wykroczenia czy przewinienia dyscyplinarnego. Samo niesłuszne oskarżenie o popełnieniu przestępstwa przed policjantem czy sądem nie musi skutkować jakimikolwiek negatywnymi działaniami w stosunku do osoby fałszywie oskarżonej, aby samo stało się przestępstwem.
Przesłanki świadczące o popełnieniu przestępstwa niesłusznego oskarżenia
Aby doszło do niesłusznego oskarżenia, muszą zostać spełnione określone przesłanki. Przede wszystkim oskarżenie musi być fałszywe obiektywnie, czyli niezgodnie z rzeczywistością. Ponadto musi być również subiektywne, czyli sprawca musi mieć świadomość tego, że kieruje fałszywe oskarżenie lub przewiduje, że może ono być fałszywe i dodatkowo godzi się na ten stan rzeczy.
Przykładowo, oskarżający może przedstawić zarzuty całkowicie zmyślone, które nie mają żadnego odzwierciedlenia w czynach oskarżonego. Oskarżenie może również dotyczyć dodania nieprawdziwych, ale istotnych okoliczności do popełnionego czynu. Przykładowo ktoś wskazuje jako sprawcę wypadku drogowego swojego sąsiada – co jest prawdziwe, ale dodatkowo oskarża go, że był w tym czasie nietrzeźwy – co jest nieprawdziwe. W tym przypadku oskarżający również będzie odpowiadał za fałszywe oskarżenie.
Fałszywe oskarżenie czy tylko pomówienie?
Fałszywe oskarżenie różni się od pomówienia (zniesławienia) tym, że fałszywy zarzut popełnienia przestępstwa skarbowego, kradzieży czy zabójstwa lub innych czynów zabronionych jest rozpatrywany przez sąd po wpłynięciu aktu oskarżenia do sądu na wniosek organu uprawnionego (Policja, prokurator). Natomiast przestępstwo pomówienia jest rozpatrywane przez sąd co do zasady na podstawie prywatnego aktu oskarżenia. Pokrzywdzony sam składa wniosek do sądu i pełni rolę oskarżyciela. Może korzystać w tym zakresie z pomocy adwokata takiego jak Adwokat Wodzisław - Tomasz Kazubski lub radcy prawnego.
Zdarza się oczywiście, że akt oskarżenia w sprawie zniesławienia wnosi do sądu prokurator. Jest to jednak niezmiernie rzadki przypadek. Zgodnie z prawem prokurator zajmuje się tego typu przestępstwami jeżeli wymaga tego interes społeczny. Najczęściej dzieje się to w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy prokurator oskarża daną osobę o inne przestępstwo, dlatego przy okazji może również oskarżyć o pomówienie (zniesławienie). W drugim przypadku prokuratorzy działają, jeżeli pokrzywdzonym jest osoba w jakiś sposób nieporadna np. osoba starsza, małoletni, osoba schorowana.
Zniesławienie (pomówienie) to również przestępstwo
Nie zmienia to faktu, że zniesławienie jest również przestępstwem. Mówi o tym wyraźnie art. 212 § 1 Kodeksu karnego. Wskazuje on wyraźnie, że za zniesławienie odpowiada osoba pomawiająca drugą osobę, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającej osobowości prawnej. Czyny uznawane za zniesławienie muszą dotyczyć postępowania lub właściwości mogących poniżyć inną osobę albo narazić ją na utratę zaufania niezbędnego do wykonywania zawodu, piastowania urzędu, stanowiska czy działalności gospodarczej. Bardzo dobrym przykładem jest szkalowanie lekarza o błąd w sztuce lekarskiej, kiedy do czynu nie doszło. Pomawianie może dotyczyć również publicznych kłótni z sąsiadem, gdzie jedna osoba oskarża drugą o kradzież. Sam czyn kwalifikuje zniesławienie werbalne i niewerbalne, czyli słowem mówionym, pisanym czy gestem.
Istotny aspekt – prawidłowa kwalifikacja czynu
Bardzo ważnym czynnikiem przy rozpatrywaniu obu spraw jest weryfikacja czynów, czy doszło do pomówienia, czy do fałszywego oskarżenia, gdyż zawsze przestępstwo fałszywego oskarżenia pochłania pomówienie.
Należy pamiętać, że jeżeli ktoś fałszywie oskarżył kogoś o przestępstwo, wykroczenie, przewinienie dyscyplinarne, to sam pokrzywdzony nie może wnieść aktu oskarżenia. Sąd może umorzyć wtedy postępowanie bowiem akt oskarżenia wniosła nieuprawniona do tego osoba. Nie oznacza to jednak, że sprawca będzie niewinny i żadna kara go nie spotka. Po prostu sprawą będzie musiał zająć się prokurator i to on musiałby wnieść akt oskarżenia.
Kary za fałszywe oskarżenie i pomówienie
Kodeks karny przewiduje kary grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2 za przestępstwa niesłusznego oskarżenia. Pomówienie (zniesławienie) znów rozgraniczone jest na zwykłe zagrożone grzywną lub ograniczeniem wolności i pomówienie przy użyciu środków masowego przekazu. Drugi przypadek zagrożony jest grzywną, ograniczeniem lub pozbawieniem wolności do roku, z możliwością warunkowego zawieszenia kary. W przypadku pomówienia sąd może orzec również nawiązkę na rzecz poszkodowanego lub na cel charytatywny.
Jak bronić się w sprawach fałszywego oskarżenia czy pomówienia?
W obu przypadkach można zwrócić się o pomoc prawnika czy kancelarii prawnej. Kary grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności nie wysokie, jednak nawet za takie czyny można znaleźć się w Rejestrze Karnym. Zwykle zawiłości prawne dotyczące obu przestępstw są duże. Profesjonalny doradca pomoże zakwalifikować czyn (pomówienie, niesłuszne oskarżenie), przekaże niezbędne informacje oraz udzieli pomocy przy wszelkich pismach czy aktach. W przypadku niechęci do postępowania karnego kancelaria może pomóc również w uzyskaniu odszkodowania czy zadośćuczynienia drogą postępowania cywilnego za niesłuszne oskarżenie lub zniesławienie, którego wynikiem były straty moralne albo materialne.
Czy warto „przymykać oko” na niesłuszne oskarżenie czy pomówienie? Absolutnie nie wolno tego robić i należy szybko zareagować, ponieważ sprawca raczej będzie czuł się bezkarny i nadal to będzie robił, jeżeli twardo nie sprzeciwimy się jego działaniom.
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji dotyczących przestępstwa szpiegostwa oraz współpracy z naszą kancelarią zapraszamy do kontaktu przez stronę internetową, telefonicznie lub przez wizytę osobistą w biurze. Zapraszamy do naszych dwóch fili Kancelaria Adwokacka - Adwokat Tomasz Kazubski Wodzisław Śląski lub Kancelaria Prawna - Adwokat Rybnik
