Przez dozór elektroniczny rozumiemy w polski prawie odbywanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym. Kiedy jest stosowany dozór i jak obywa się jego wykonanie?
Dozór elektroniczny jest formą wykonywania kary pozbawienia wolności przez skazanego prawomocnym wyrokiem sądu. Sposób ten jest regulowany przez przepisy Kodeksu karnego wykonawczego, a sama metoda odbywania kary jest orzekana na wniosek skazanego lub jego obrońcy po spełnieniu odpowiednich przesłanek. Odbycie kary może nastąpić w mieszkaniu skazanego lub innym miejscu. Osoba odbywająca karę zachowuje przy tym możliwość wykonywania pracy zawodowej i niektórych innych aktywności, jednocześnie będąc zobowiązana do przebywania w wyznaczonym miejscu wyłącznie o określonych porach. Jakie obowiązki skazanego przewiduje prawo? Na czym dokładnie polega dozór elektroniczny?
Środek kontroli wobec skazanego
Dozór elektroniczny jest formą kontroli nad skazanym, który odbywa karę pozbawienia wolności poza zakładem karnym. Sama czynność odbywa się przy użyciu urządzeń elektronicznych pozwalających na kontrolę przez:
- dozór stacjonarny - w określonych godzinach skazany przebywa w miejscu wskazanym przez sąd,
- dozór mobilny – urządzenie wskazuje bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie on przebywa w danej chwili,
- dozór zbliżeniowy – w tym wypadku urządzenie kontroluje minimalną odległość skazanego od osoby wskazanej przez sąd.
Karę pozbawienia wolności można wykonywać jedynie w formie dozoru stacjonarnego. Pozostałe formy stosowane są do realizacji środków karnych.
System dozoru elektronicznego jest zbiorem metod postępowania i środków technicznych umożliwiających kontrolę nad skazanym.
Przesłanki, które zezwalają na zastosowanie dozoru elektronicznego
Procedura dozoru może zostać uruchomiona na wniosek skazanego, jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego oraz dyrektora zakładu karnego. Sam wniosek musi zostać złożony w formie pisemnej i odpowiednio uzasadniony.
Wniosek jest zasadny, gdy:
- kara pozbawienia wolności nie przekracza roku (przy jednoczesnym braku multirecydywy, dopuszczalna jest tzw. recydywa zwykła),
- osoba skazana ma stałe miejsce pobytu,
- osoby pełnoletnie zamieszkałe ze skazanym wyrażą zgodę, chociaż są wyjątki,
- jest to wystarczający środek do osiągnięcia celów kary,
- jest dostępna odpowiednia liczba urządzeń o odpowiednim zasięgu i istnieje możliwość ich prawidłowej obsługi technicznej.
Kiedy sąd zezwoli na wykonywanie kary w postaci dozoru elektronicznego?
Karę pozbawienia wolności w systemie elektronicznym może odbyć skazany, który jeszcze jej nie rozpoczął. Sąd udzieli zezwolenia, gdy skazany nie jest zdemoralizowany w znacznym stopniu, pozwolą na to względy bezpieczeństwa oraz nie zaistnieją inne przesłanki wskazujące na potrzebę osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
Dozór elektroniczny może zostać orzeczony również wobec skazanego już odbywającego karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym. Przez dozór zostanie wykonana pozostała część zasądzonej kary pozbawienia wolności, jeśli za środkiem przemawia odpowiednie zachowanie i postawa skazanego.
Zezwolenie na wykonanie kary przez dozór, a możliwość jej wykonania
Sąd orzekając o wykonaniu kary przez skazanego w postaci dozoru elektronicznego, bierze pod uwagę możliwość jej wykonania. Sąd najpierw żąda odpowiednich informacji od podmiotu dozorującego, dotyczących możliwości technicznych wykonania kary. Jeśli nie ma możliwości natychmiastowej realizacji dozoru elektronicznego, sąd postanawia o odroczeniu metody na czas określony. Czas odroczenia nie może być dłuższy niż rok. Nie dotyczy to odbywania kary pozbawienia wolności, która musi być wykonana natychmiast lub jeżeli brak jest możliwości technicznych to w zakładzie karnym. Jeśli po tym czasie nadal istnieją przeszkody w realizacji dozoru elektronicznego, sąd orzeka o:
- uchyleniu kontroli zakazu lub zastosowania systemu elektronicznego dozoru,
- w miarę potrzeby stosuje inny środek karny, a w przypadku ostatecznego braku możliwości realizacji dozoru orzeka o jego zmianie lub uchyleniu.
Skazany ma obowiązki, które musi restrykcyjnie realizować
Po wydanym zezwoleniu i zaistnieniu możliwości technicznych odbywania kary pozbawienia wolności przez dozór elektroniczny skazany informuje podmiot dozorujący o możliwości instalacji urządzenia. Czynność musi nastąpić w czasie i miejscu wskazanym przez sąd.
Po instalacji urządzenia skazany jest zobowiązany do nieprzerwanego jego noszenia oraz do jego ochrony przed zniszczeniem czy zgubieniem. Skazany jest zobligowany do udostępnienia urządzenia w celu naprawy, wymiany oraz umożliwienia bezproblemowego wejścia do miejsca odbywania kary. Osoba odbywająca karę ponadto ma także składać wszelkie wyjaśnienia, udostępniać informacje sędziemu, podmiotowi nadzorującemu, stawiać się na wezwania wymienionych podmiotów, czy odbierać połączenia przychodzące na zainstalowane urządzenie dozorujące.
Nieprzestrzeganie zasad odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego
Nadzór nad systemem dozoru elektronicznego i orzekanie w sprawach z nim związanych należą do właściwego sądu penitencjarnego. Sąd ten może również uchylić środek, gdy:
- skazany nie zgłosi się do podmiotu dozorującego lub utrudnia instalację nadajnika,
- naruszył prawo – popełnił przestępstwo w czasie odbywania kary w systemie elektronicznego dozoru,
- odwołano przerwę w wykonaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego z powodu innego niż ustanie przyczyny,
- skazany został osadzony w areszcie lub zakładzie karnym w związku z inną sprawą.
Jeśli sąd orzeknie o uchyleniu środka zapobiegawczego, to skazany nie może ponownie się ubiegać o jego zastosowanie w danej sprawie.
Sąd może odstąpić od uchylenia, jeśli zaistniały ku temu szczególne okoliczności. Prawo nie wspomina i nie wymienia konkretnych okoliczności i pozostawia je do uznania sądowi.
Przedterminowe zwolnienie i zakończenie kary
Polskie prawo przewiduje możliwość przedterminowego zakończenia kary pozbawienia wolności odbywanej przez system dozoru elektronicznego. Wniosek składa sam poszkodowany lub kurator, a rozpatruje go sąd penitencjarny. O przedterminowe zwolnienie nie może ubiegać się osoba wykonująca zastępczą karę pozbawienia wolności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Za zakończenie kary uznaje się dzień ustania wykonywania dozoru elektronicznego. Nie dotyczy to wypadku, kiedy uchylono zezwolenie na dalsze odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Zalety systemu dozoru elektronicznego i pomoc prawna w jego uzyskaniu
Dozór elektroniczny pozwala na kontakt z rodziną, utrzymanie pracy, co znacząco ułatwia proces resocjalizacji. Skazany nie traci możliwości zarobkowania i źródła utrzymania, a odbywa jednocześnie karę pozbawienia wolności w otoczeniu rodziny.
Jednak sama realizacja dozoru elektronicznego, czy przedterminowe jego zakończenie wymagają odpowiednich wniosków do sądu penitencjarnego. Można napisać wniosek samodzielnie, ale trzeba bardzo dokładnie zapoznać się z wymaganiami, aby wniosek nie został oddalony. Można skorzystać również z pomocy kancelarii prawnej takiej jak Kancelaria Wodzisław Śląski prowadzaną przez Adwokata Tomasza Kazubskiego czy radcy prawnego, gdyż prawnik wyjaśni skazanemu wszelkie okoliczności związane z dozorem elektronicznym i pomoże w napisaniu, i złożeniu odpowiednich dokumentów.
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji dotyczących przestępstwa szpiegostwa oraz współpracy z naszą kancelarią zapraszamy do kontaktu przez stronę internetową, telefonicznie lub przez wizytę osobistą w biurze. Zapraszamy do naszych dwóch fili Kancelaria Adwokacka - Adwokat Tomasz Kazubski Wodzisław Śląski lub Kancelaria Prawna - Adwokat Rybnik
