Zniesławienie innej osoby, firmy lub instytucji publicznej zalicza się do kategorii czynów zabronionych. Tego typu przestępstwa opisane są w art. 212 Kodeksu karnego. Działania sprawców mogą przyjmować różną formę. Czym są pomówienia oraz co grozi osobom, które dopuściły się takiego czynu? Przeczytaj!
Zgodnie z obowiązującym prawem – pomówienie to takie postępowanie, które polega na posądzeniu innej osoby, instytucji albo firmy o dopuszczanie się różnych nieuczciwych praktyk. W ten sposób dany podmiot zostaje narażony na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania określonego zawodu albo piastowania danego stanowiska. Trzeba mieć świadomość, że takie działanie wyczerpuje znamiona czynu zabronionego, obwarowanego sankcjami. Chcesz dowiedzieć się, co grozi za pomówienia i oszczerstwa, a także niesłuszne oskarżenia wysuwane wobec innych osób prywatnych bądź firm i instytucji? Zapoznaj się z informacjami opisanymi w artykule.
Czym jest pomówienie i zniesławienie?
Takie działanie jak zniesławienie może przyjmować różne formy. Z reguły jednak mówi się o jego występowaniu wówczas, gdy ocenia się w negatywny sposób postępowanie pokrzywdzonego po to, aby podważyć jego renomę w oczach innych osób albo instytucji. Nie ma przy tym znaczenia, czy podawane informacje zostały celowo wymyślone przez zniesławiającego, czy też powtarza on krążące w powszechnym obiegu plotki i pogłoski, ukierunkowane na ukazanie pokrzywdzonego podmiotu w niekorzystnym świetle. Co więcej, w trakcie rozpatrywania sprawy o pomówienie sąd nie bierze również pod uwagę tego, czy oczerniający przy powtarzaniu zasłyszanych informacji uważał je rzeczywiście za prawdziwe. Do wyczerpania znamion czynu zabronionego wystarczy przyświecająca sprawcy intencja ugodzenia w dobre imię danej osoby albo instytucji.
Pomówienie i zniesławienie – niejasności interpretacyjne
W potocznej nomenklaturze pojęcia pomówień oraz zniesławień oznaczają dokładnie ten sam czyn. Faktycznie jednak obu pojęć nie można utożsamiać ze sobą. Oznaczają nieco inne kategorie postępowania:
- pomówieniem zazwyczaj określa się bezpodstawne zarzucenie czegoś komuś, oskarżenie innych o coś;
- zniesławienie natomiast oznacza pozbawienie innej osoby albo przedsiębiorstwa dobrej opinii.
Drugi z wyszczególnionych czynów ścigany jest zazwyczaj z oskarżenia prywatnego. Odpowiedni wniosek składa się albo do sądu, albo na Policję. Podmiot, który chce dowieść swojej niewinności, może w tym celu wnieść stosowną skargę do sądu. Przygotowaniem dokumentu może zająć się prawnik z Rybnika lub innego miasta.
Pomówienie i zniesławienie w polskim prawie
Rozważając różnice pomiędzy takimi kategoriami jak pomówienie a zniesławienie, powinieneś również zdać sobie sprawę z tego, że w polskim prawie za czyn zabroniony uznaje się tylko drugą z wymienionych czynności. Przestępstwo to może zostać ukarane albo w postępowaniu cywilnym (za naruszenie dóbr osobistych), albo karnym. W tym drugim przypadku sankcje karne przybierają zazwyczaj formę grzywny lub ograniczenia wolności. Jeśli do popełnienia wspomnianego przestępstwa doszło przy użyciu środków masowego komunikowania się, sprawcy grozi kara za zniesławienie w postaci pozbawienia albo ograniczenia wolności do roku. Dodatkowo sąd może również orzec konieczność wypłacenia specjalnej nawiązki finansowej na rzecz pokrzywdzonego albo wskazany przez niego cel społeczny (np. na działalność Czerwonego Krzyża).
Pomówienie nie jest zdefiniowane w polskim prawie. Nie oznacza to jednak niemożności ukarania takiego postępowania. Zwykle dane działanie rozpatruje się w podobny sposób jak zniesławienie. Z reguły dotyczy to sytuacji, gdy oskarżenie kogoś o coś miało na celu jego poniżenie lub znieważenie. Sprawa o pomówienie i niesłuszne oskarżenie może zakończyć się wydaniem wyroku nakładającego na sprawcę sankcje w postaci grzywny, ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku. Dodatkowo, jeśli w wyniku tego zdarzenia doszło do naruszenia dobrego imienia podmiotu pokrzywdzonego, osoba oskarżona o ten czyn musi liczyć się z możliwością wniesienia przeciw niej pozwu cywilnego z żądaniem zapłaty zadośćuczynienia w wysokości do 1000 do 20 000 zł.
Co istotne, pomówienie nie musi być wcale wyrażone w trybie oznajmującym. Określone sankcje karne grożą sprawcom także wtedy, gdy są one wypowiadane w formie przypuszczenia, sugerującego jednak wiarygodność wysuwanych, niesłusznych oskarżeń i oszczerstw.
Prawdziwość oskarżenia
Art. 213 par. 1 Kodeksu karnego wskazuje jednoznacznie, że w sytuacji, gdy wysnuwane wobec innej osoby albo organizacji zarzuty są prawdziwe, nie można mówić o zniesławieniu, oszczerstwie czy pomówieniu dotyczącym wspomnianego podmiotu. Jak jednak wskazuje prawnik, autentyczność oskarżeń musi zostać udowodniona przez ich autora. Istotne przy tym są okoliczności całego zdarzenia. Jeśli zatem doszło do niego w gronie bliskich osób, wystarczy przedstawić im niezbite dowody na wiarygodność wypowiedzianych słów. Jednak w sytuacji, gdy określone zarzuty zostały przedstawione na forum publicznym (np. w mediach społecznościowych), uniknięcie kary za zniesławienie jest dość trudną sprawą. W tych okolicznościach kwestia ewentualnej prawdziwości oskarżeń nie ma większego znaczenia, chyba że doniesienie dotyczyło osób pełniących ważne funkcje publiczne lub piastujących stanowiska służące ochronie społecznie uzasadnionego interesu.
Pomówienie a zniewaga
Analogiczne kary jak za pomówienie bądź zniesławienie grożą również osobom dopuszczającym się występku zniewagi wyrażającej się w pogardliwych komentarzach na temat pokrzywdzonego. Nie mają przy tym żadnego znaczenia środki, przy których użyciu doszło do popełnienia czynu zabronionego. Wystarczy, że sprawca podjął różne działania na drodze do naruszenia godności swojej ofiary i sprawienia, by poczuła się obrażona. Sąd może jednak odstąpić od wymierzenia kary w sytuacji, gdy sprawca został w jakikolwiek sposób sprowokowany do znieważenia innej osoby.
Prawo do zachowania dobrego imienia
Osobom poszkodowanym w wyniku przestępstwa pomówienia czy zniesławienia przysługuje prawo do:
- ubiegania się o uzyskanie odszkodowania albo zadośćuczynienia w postaci jednorazowo świadczenia pieniężnego w określonej przez sąd wysokości;
- domagania się od sprawcy wystosowania publicznych przeprosin o wybranej przez siebie treści;
- wysnuciażądania o natychmiastowym zaprzestaniu określonych działań oraz usunięciu skutków pomówienia, zniesławienia czy też niesłusznego oskarżenia.
Dochodzenie roszczeń dotyczących odszkodowania lub zadośćuczynienia za naruszenie dobrego imienia następuje na drodze postępowania cywilnego.
Pomówienia i zniesławienia – konieczność penalizacji
Wszelkie działania godzące w dobre imię osób albo instytucji publicznych są piętnowane, także w polskim prawie. Stosowanie określonych sankcji za zniesławienie, pomówienie albo niesłuszne oskarżenie jest rozwiązaniem na zapobieganie tego typu zjawiskom lub przynajmniej minimalizację ich skali. Trzeba przy tym podkreślić, że obowiązujące przepisy prawne w żaden sposób nie naruszają prawa do wolności wypowiedzi czy też wyrażania krytyki wobec określonych zachowań. Tego typu oceny muszą być jednak wyrażane w odpowiedniej formie, bez ubliżania czy też znieważania innej osoby lub wysuwania wobec niej niepotwierdzonych zarzutów.
