Odwołanie się od mandatu karnego było gorącym tematem na początku 2021 roku. Posłowie koalicji wprowadzili projekt ustawy zmieniający Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Proponowano wykreślenie przepisu umożliwiającego odmowę przyjęcia mandatu karnego. Obecnie mamy lipiec 2021 roku i Sejm nadal zajmuje się tym projektem.
Mandat karny rodzaje
Dla Polaków podstawowy rodzaj mandatu karnego to mandat karny kredytowany. W rzeczywistości jest on wydawany szerszej grupie osób. Policjant wystawi mandat kredytowany osobom mającym miejsce stałego zamieszkiwania lub pobytu na terenie Unii Europejskiej. Jednak to powinno być w jakikolwiek sposób udowodnione. W przypadku osób zamieszkujących w Polsce, w tym Polaków, poprzez zameldowanie stałe. Taką informację mogą sprawdzić policjanci w systemach informatycznych. W przypadku obcokrajowców adres taki powinien wynikać wprost z dokumentu.
W przeciwnym razie policjant wystawi mandat karny gotówkowy. Dotyczy on również Polaków nie mających stałego miejsca zamieszkania. Najczęściej stykamy się z mandatami karnymi podczas naruszenia przepisów prawa o ruchu drogowym. Taki rodzaj mandatu powinien być od razu zapłacony. W tej chwili jest wiele możliwości np. poprzez zapłatę kartą płatniczą bezpośrednio u policjanta.
Istnieje również trzeci rodzaj mandatu karnego zaocznego. Jest on bardzo rzadko stosowany. Policjant lub strażnik miejski może go wystawić osobie, której jest pewny, że jest sprawcą wykroczenia np. drogowego. Jednak na miejscu nie zastano tej osoby. Do takich sytuacji może dojść, gdy przykładowo ktoś źle zaparkuje, a świadek lub zawiadamiający powie wprost kto to zrobić. Nie można wystawiać takiego mandatu osobie, której tożsamość dopiero ustali się w wyniku podjętych czynności np. przesłuchania właściciela pojazdu.
Sposób zapłaty mandatu karnego
Od lutego 2018 roku jest możliwość płacenia za mandat karny u policjanta kartą płatniczą. Dotyczy to zarówno mandatu gotówkowego jak i mandatu kredytowego. Oczywiście tylko u policjantów wyposażonych w terminale płatnicze. Mają je przede wszystkim policjanci ruchu drogowego.
Istnieje również możliwość zapłacenia go przelewem bankowym. Mamy na to 7 dni. Część osób dokonuje również płatności poprzez przekaz pocztowy. Myślę jednak, że jest to coraz rzadsza forma płatności. Póki co mandaty w Polsce są bardzo niskie i chyba każdego stać na to, aby je zapłacić, tym bardziej, że bezrobocie jest niskie. Niebawem ma się zmienić wysokość mandatów karnych. Jednak dopóki prawo nie będzie zmienione to nie ma się co nastawiać, bo próby zmiany istnieją już chyba z 15 lat.
Przyjęcie mandatu karnego
Jeżeli nie zgadzasz się z propozycją mandatu karnego to masz prawo odmówić jego przyjęcia. Wtedy policjant sporządzi wniosek o ukaranie do sądu. Z mojego doświadczenia wynika, że z praktycznego punktu widzenia warto przyjąć mandat karny. Jest co najmniej kilka argumentów ZA i tylko 2 argumenty PRZECIW. Zacznę od tych przeciwnych, bo jest ich po prostu mniej. PIERWSZY przypadek jest wtedy, kiedy grożą Tobie kolejne konsekwencje, gdy przyjmiesz mandat karny. Mam na myśli sytuację, gdy przekroczysz liczbę 24 punktów karnych. W przypadku kierowców młodych stażem jest to 20 punktów w pierwszym roku posiadania prawa jazdy. Druga taka sytuacja dotyczy popełnienia trzeciego wykroczenia drogowego w okresie 2 lat od otrzymania prawa jazdy. Wykroczenie musi dotyczyć art. 86 § 1 lub 2, art. 87 § 1, art. 92a (pow. 30km/h) oraz art. 98 wszystko Kodeksu wykroczeń. DRUGI przypadek, kiedy nie warto przyjmować mandatu jest wtedy, kiedy masz absolutną pewność, że nie popełniłaś / popełniłeś wykroczenia.
Teraz dlaczego nie warto odmawiać przyjęcia mandatu. Przede wszystkim mandaty w Polsce póki co są stosunkowo niskie. Szansa na to, że w sądzie kara będzie niższa jest mała. Można znów trafić na takiego sędziego, że kara będzie 2, a może nawet kilkukrotnie wyższa. Spotkałem się z przypadkiem, kiedy ktoś odmówił mandatu w wysokości 50 lub 100 złotych i dostał w sądzie grzywnę w wysokości 2.000 złotych. Po drugie wyjście do sądu to stres i strata czasu. W pracy co do zasady możesz wziąć urlop płatny lub bezpłatny. W sprawach wykroczeń drogowych sądem właściwym będzie sąd, gdzie zatrzymał Cię policjant. Zatem musiałabyś / musiałbyś jechać 100, 200 a czasami i 400 km do sądu. Po prostu gra jest niewarta świeczki.
Odwołanie się od mandatu karnego
Mandat karny kredytowy staje się prawomocny, czyli ostateczny, z którym zgadza się ukarany, wraz z podpisem ukaranego. Jeżeli ukarany nie zgadza się z mandatem to powinien odmówić jego przyjęcia. Mandat gotówkowy oraz zaoczny staje się prawomocny z chwilą zapłaty grzywny. Dopiero po jakiś czasie, kiedy ochłoniesz z emocji i nie będziesz zgadzał(a) się z mandatem to możesz w terminie 7 dni wnieść odwołanie do sądu.
Jednak możliwości uchylenia mandatu są bardzo ograniczone. Sąd nie będzie przeprowadzał postępowania dowodowego. Nie będzie sam ustalał co się wydarzyło. To z samego mandatu lub ewentualnie z notatki sporządzonej przez policjantów musi wprost wynikać, że dany czyn nie jest wykroczeniem.
Odwołanie się od mandatu - czego sąd nie robi
W sądzie nie ma możliwości co do zasady przesłuchiwania świadków. Nie przeprowadza się dowodów, nie powołuje się biegłych. Nie masz możliwości kwestionowania pomiaru prędkości. Jeżeli chcesz to robić to należało odmówić przyjęcia mandatu. Teraz pewnie już jest za późno, ale warto o tym pamiętać na przyszłość.
Sprawa może wydawać się prosta w wielu typach wykroczeń, z wyjątkiem wykroczeń drogowych. Najczęściej towarzyszą nam duże emocje, gdy zatrzymuje nas policjant do kontroli. W tych okolicznościach nie myślimy racjonalnie i zgadzamy się na przyjęcie mandatu. Dopiero w domu rozmawiamy z rodziną i znajomymi. Czytamy również wiele stron w Internecie i mamy poczucie, że niesłusznie zostaliśmy ukarani. Zwykle wtedy jest już za późno.
Kiedy sąd uchyli mandat karny?
Sąd uchyli mandat karny jeżeli ewidentnie wynika, że to co się wydarzyło nie jest wykroczeniem. Powinien również uchylić, jeżeli nie można zarzucić winy oraz czyn nie jest społecznie szkodliwy. Ponadto sąd uchyli, jeżeli sprawca ma mniej niż 17 lat, w przypadku obrony koniecznej, działania w stanie wyższej konieczności oraz w przypadku niepoczytalności. Mandat zostanie uchylony jeżeli obligatoryjnie powinien być zasądzony środek karny, czyli np. zakaz prowadzenia pojazdów. Jednak w takich przypadkach to raczej sąd zrobi z urzędu niż na wniosek ukaranego, bo to się po prostu nie opłaca.
W przypadku, gdy mandat będzie wyższy niż maksymalna wysokość grzywny to sąd ją tylko obniży. Sąd uchyli mandat, jeżeli nastąpią zmiany w Kodeksie wykroczeń lub Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia wynikające z wyroku Trybunału Konstytucyjnego lub innego trybunału międzynarodowego. To się jednak zdarza bardzo rzadko.
Punkty karne a odwołanie się od mandatu
Niestety punkty karne zostają doliczone do naszego stanu posiadania, bo przyjęliśmy już mandat. Oczywiście jeżeli sąd uchyli mandat karny to punkty będą anulowane. Podobnie wygląda sytuacja, jeżeli nie przyjmiemy mandatu. Co prawda punkty będą dopisane jako tymczasowe, jednak one przyblokują zwykłe punkty do czasu uzyskania wyroku.
Dlatego nie opłaca się nie przyjmować mandatu jeżeli popełnienie wykroczenia drogowego jest oczywiste. Jednak często kierowcy o tym nie wiedzą i z tego powodu nie przyjmują mandatu. W ten sposób chcą uniknąć osiągnięcia 24 punktów karnych. W przypadku młodych stażem kierowców jest to próg 20 punktów karnych.
Niezatrzymanie się do kontroli
Należy pamiętać, że od 1 czerwca 2017 roku ucieczka przed Policją stała się przestępstwem. Trzeba jednak rozróżnić 2 przypadki. Jeżeli ktoś nie zatrzyma się do kontroli drogowej, a policjant nakazujący zatrzymanie jest poza radiowozem lub radiowóz nie porusza się, to popełnia się wykroczenie z art. 92 Kodeksu wykroczeń. Grozi za to kara do 30 dni aresztu lub grzywna do 5.000 złotych.
Jeżeli jednak policjanci rozpoczną pościg i kierowca nadal nie będzie się zatrzymywał to popełni przestępstwo. Policja i prokuratura będą prowadzili postępowanie karne pod kątem art. 178b Kodeksu karnego. Grozi za to sankcja karna w postaci kary pozbawienia wolności do 5 lat. Zatem nie warto decydować się na ucieczkę przed Policją. Tym bardziej, że obecnie polska Policja, tak jak amerykańska Policja, może użyć radiowozu do zepchnięcia uciekającego auta.
Zapraszamy do naszych dwóch fili Kancelaria Adwokacka - Adwokat Tomasz Kazubski Wodzisław Śląski lub Kancelaria Prawna - Adwokat Rybnik
